1 jaar Oekraïne-opvang in de Duin- en Bollenstreek

Een jaar geleden reden Russische tanks Oekraïne binnen. Miljoenen Oekraïners sloegen op de vlucht. Tienduizenden kwamen naar Nederland. En meer dan duizend naar de Duin- en Bollenstreek. Sindsdien ondersteunt Welzijnskwartier de vluchtelingen in de noodopvang in deze regio. Het afgelopen jaar was sociaal werker Corine Hoek betrokken bij de opvanglocatie het Heerenhuys in Katwijk. Dat is haar niet in de koude kleren gaan zitten. Dit is haar terugblik.

Welzijnskwartier verzorgt in opdracht van de gemeente Katwijk, Noordwijk, Hillegom, Teylingen en Lisse de noodopvang van Oekraïense vluchtelingen in. Dit doen we op 18 locaties. Het afgelopen jaar vingen we maar liefst ruim 600 vluchtelingen op.

Van stembureau naar het Heerenhuys

Ik weet het nog als de dag van gisteren. Op woensdag 16 maart 2022 zat ik als vrijwilliger op het stembureau in Katwijk voor de Tweede Kamerverkiezingen. Daar kreeg ik een telefoontje van Gwen Spies, of ik ‘even’ vrijwilligers kon regelen voor de opvang van 20 Oekraïense vluchtelingen in het Heerenhuys. Moest wel snel, want ze zouden twee dagen later al aankomen in Katwijk.

Er was niks, helemaal niks
Als je het Heerenhuys een beetje kent, dan weet je hoe verlaten en verouderd het was een jaar geleden. Koud, kil, geen douches, nauwelijks elektra en – laat ik het vriendelijk zeggen – niet zo heel schoon. We moesten dus als een speer aan de slag en vrijwilligers werven. Niet te geloven hoe snel we mensen uit de buurt en ver daarbuiten konden mobiliseren om te poetsen, bedden in elkaar te zetten, eten en kleding te doneren en bovenal de vluchtelingen een warm welkom te heten.

Bloed, zweet en tranen
Snel na de eerste lichting vluchtelingen volgde de tweede. Deze groep kwam met een bus waar ze al 48 uur inzaten. Eerst de lange reis vanuit Oekraïne en daarna nog half Nederland door op zoek naar een plek. Ik vergeet nooit meer wat ik zag en rook toen de busdeuren opengingen. Een mengsel van zweet, vermoeidheid, angst, verslagenheid, emotie en toch ook opluchting vanwege het bereiken van een eindbestemming. Nog steeds word ik soms wakker met dat beeld en die geur.

“Dat beeld vergeet ik nooit meer”

Mierenhopen en apenrotsen
De maanden daarna groeiden het aantal vluchtelingen in het Heerenhuys naar 200. Mannen, vrouwen en kinderen. 200 mensen op een kluitje is veel, heel veel. Dat levert problemen en vervelende situaties op. Uiteindelijk ontstaan er zelfs in en tussen de beste gezinnen na maanden op een klein kamertje ruzies. Komt er drank tegen de verveling. Verschijnen er loverboys voor meiden van 16 en 17 jaar. Zitten mensen kettingrokend in de binnentuin oneindig op de telefoon te appen met achtergebleven familie en nieuwssites te scannen. En worden vrijwilligers af en toe horendol van eten dat verdwijnt, rotzooi in de gemeenschappelijke ruimtes en spullen die zomaar kapotgaan.

De 3 R’s: Rust, Reinheid en Regenmaat
Gedurende de maanden werd het Heerenhuys steeds meer een thuis voor de Oekraïners. De spelregels om samen te leven worden nageleefd. Kinderen gaan naar school. De meesten gaan ’s ochtends naar hun werk. Hobby’s worden opgepakt. Moeders passen op elkaars kinderen. En corveediensten worden nageleefd. Ik ben nog iedere dag verwonderd hoe ons team van sociaal werkers samen met de gemeente, vrijwilligers en buurtbewoners zo snel alles zo goed op orde heeft gekregen.

Een jaar met impact
Ik werk nu 10 jaar bij Welzijnskwartier. Maar het afgelopen jaar is by far het meest bewogen en leerzaam geweest. Een jaar geleden had ik niet kunnen bedenken hoe handig ik zou worden met Google Translate. Hoe vaak ik – als kletstante - met de mond vol tanden zou staan als iemand beelden op z’n telefoon laat zien van kapotgeschoten dorpen of overleden familie en vrienden. Hoe goed ik zou worden om in stilte te luisteren naar verhalen. Hoe geraakt ik zou zijn door een eenvoudige handkus van een kind. Ik heb geleerd om niet meer alle verhalen mee naar huis te nemen. Maar toch.

“Dan kun je alleen maar stil zijn”

Ik ben blij en dankbaar
Ondanks alle ellende die ik heb gezien, ben ik zo blij met het afgelopen jaar. Ik heb een andere cultuur van dichtbij mogen meemaken, een band opgebouwd met mensen uit een oorlogsgebied en zelden zoveel saamhorigheid gevoeld. Saamhorigheid in het Heerenhuys zelf, maar ook tussen al die mensen die Katwijk van haar beste kant hebben laten zien. Terwijl ik dit schrijf, krijg ik weer kippenvel van de reis die zowel de Oekraïners als ikzelf hebben meegemaakt. 1 jaar Oekraïne-opvang in één woord: dankbaarheid.

Ook iets doen?
Er werken honderden vrijwilligers mee aan een goede noodopvang voor de Oekraiense vluchtelingen in de Duin- en Bollenstreek. Wil jij ook iets doen? Bel, app of mail Claire Verhulst, coördinator bij Welzijnskwartier: 06-39629190, oekraine@welzijnskwartier.nl.

Yehor (6) is een van de vele Oekraïense kinderen die de gastvrijheid van de Duin- en Bollenstreek nooit meer zal vergeten

Ook iets doen?
Er werken ruim honderd vrijwilligers mee aan een goede noodopvang voor de Oekraïense vluchtelingen in de Duin- en Bollenstreek. Ook iets doen? Bel, app of mail Claire Verhulst, coördinator bij Welzijnskwartier: 06-39629190, oekraine@welzijnskwartier.nl.