26 januari 2022 - Terug naar school - Nadine de Koning

'Ja, als het echt fout gaat, zijn er zeker instanties waar je mee te maken krijgt. Maar juist dat willen we voorkomen, toch?'

In 2011 studeerde ik af als sociaal werker. Ik was klaar met de schoolbanken en ging aan de slag als jongerenwerker bij Welzijnskwartier. Daar zorg ik al jaren dat (groepen) jongeren op het rechte pad blijven, geen overlast bezorgen en steviger in hun schoenen staan. Dat doe ik op hangplekken waar ik met jongeren praat en in jongerencentra waar ik met voorlichtingsprogramma’s en opbouwende activiteiten jongens en meiden hun talenten laat ontdekken. De laatste tijd doe ik dat ook steeds vaker op scholen. Dus yes, ik ga weer naar school.

Knap lastig dat volwassen worden
We weten het allemaal, opgroeien is anno 2022 best lastig. Dagelijks horen we dat veel jongeren kampen met schoolachterstanden door corona, eenzaam zijn, armoede kennen, psychisch in de war zijn, overgewicht hebben, hun school niet afmaken en teveel lachgas gebruiken (om maar eens wat problemen te noemen). Een deel van deze jongeren komt in foute groepen en vandaaruit in aanraking met criminaliteit, cyberpesten, sexting, shaming, loverboys en dealen. Polarisatie, radicalisering en rechtsextremisme zijn bijna gewoon geworden...

Ellende is na school niet zomaar voorbij
Na de middelbare school is de ellende voor lang niet iedereen over. Met geen of een lage opleiding liggen de banen niet voor het oprapen en vind je echt niet zomaar een woonruimte op deze oververhitte woningmarkt. Je snapt dat scholen dus een belangrijke partner zouden moeten zijn van sociaal werkers die zich richten op het goud van de toekomst: de jongeren. Eerlijk is eerlijk: die partnership was er lange tijd niet, maar ik ben nu bezig met een inhaalrace. Omdat ik het zo lekker vind klinken nog een keer: ik zit weer op school.

De school in de keten
Dit was een vet-lange inleiding om de volgende vraag te beantwoorden: Waarom is de school zo belangrijk in de ‘keten’? Dat is heel eenvoudig: vanwege de leerplicht komen alle jongeren er en zijn ze dus relatief makkelijk te volgen. Samen met de thuissituatie wordt op school de basis gelegd voor een leven met volop mooie kansen. Maar als het daar misgaat, is het ook de basis voor problemen en overlast. Om dit te voorkomen, realiseren we ons allemaal steeds meer dat we ontsporing zeker ook in de school en op het schoolplein zo snel mogelijk moeten signaleren en aanpakken. 

“Klopt allemaal als een busje”, hoor ik je zeggen, “maar daar hebben we toch leraren, remedial teachers, conciërges en andere ‘zorgmedewerkers’ op school voor. En als het echt fout gaat, krijgen die jongens en meiden toch te maken met de politie of de jeugdzorg.” Ja, als het echt fout gaat, zijn er zeker instanties waar je mee te maken krijgt. Maar juist dat willen we voorkomen, toch? Daarom is preventie op school zo belangrijk. En laat preventie nu net hetgeen zijn, waar wij als sociaal werkers zo ontzettend goed in zijn, al zeg ik het zelf.

Docenten lopen ’s avonds niet in de wijk
Ik las laatst een quote van een schooldirecteur. En hij verwoordde het perfect waarom scholen en sociaal werk meer met elkaar moeten samenwerken: “Als we willen dat een jongere niet de verkeerde keuzes maakt, moeten we dicht bij hem of haar blijven. Van een docent kunnen we niet verwachten dat hij op huisbezoek gaat of ’s avonds in de wijk loopt. In die andere leefgebieden hebben we professionals nodig die met deze jongeren in gesprek gaan. Het eerste contact daarvoor begint wat mij betreft op school.”

Deelnemen in zorgteams
Je snapt dat mijn collega’s en ik dus al een tijdje ook op school rondlopen. Daar kijken we naar groepsdynamieken, houden we oogjes in het zeil, geven we duwtjes in de rug en spreken we waar nodig leerlingen aan. Dat gebeurt nu nog vaak op en naast het schoolplein en via informele overleggen met mentoren en conciërges. Maar dat is nog niet helemaal wat ik zou willen. Ik ben er namelijk van overtuigd dat sociaal werkers als ikzelf ook een plaats zouden moeten hebben in het zorgteam en bij casusbesprekingen op scholen. Stapje voor stapje schuiven we die richting wel op. Gelukkig, want ik wil wel terug naar school, althans voor een deel van mijn tijd 😉. 

Wat doet een sociaal werker op een school?

  • Aanwezig op schoolfeesten om laagdrempelig kennis te maken met (groepen) leerlingen
  • Deescalerend handelen m.b.t geweld op of rond school
  • Voorlichting over o.a. seks, cyberpesten, geld, drugs, loverboys en jonge mantelzorgers
  • Opvang voor uit de klas gestuurde leerlingen
  • Organiseren van teambuidingsactiviteiten om een negatieve groepsdynamiek te doorbreken
  • Talentontwikkeling door met jongeren samen een buitenschools aanbod te organiseren
  • Overleg met en voorlichting voor docenten en zorgteams op scholen
Jongeren in een groepje bij elkaar
Foto van Nadine de Koning

Nadine de Koning

Sociaal Werker - Jongeren

Jongerenwerker Katwijk aan Zee